Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci zaprasza na spotkanie projektu badawczego “Historie potencjalne Europy Środkowo-Wschodniej”, realizowanego w ramach POB Heritage – Inicjatywy Doskonałości Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dr Ljiljana Radonić w swoim wykładzie gościnnym omówi kilka chorwackich i bośniackich muzeów poświęconych wojnie lat 90., odnosząc się do aspektów, które zostają pominięte w ich narracjach, oraz do kontekstu międzynarodowych tendencji muzealizacji i upamiętniania. Będziemy zastanawiać się nad założeniami dominującego dyskursu o Bałkanach i wojnie lat 90., nad rolą muzeów jako producentów wiedzy o przeszłości oraz nad możliwymi alternatywnymi pamięciowymi scenariuszami.
Jak pokazuje Radonić, Pomnik Ludobójstwa w Srebrenicy-Potočari i inne muzea poświęcone ofiarom wykazują wyraźne ślady „globalizacji pamięci”, takie jak skupienie na indywidualnych ofiarach, ich prywatnych fotografiach, przedmiotach i świadectwach, ale pomijają przedstawienie własnej grupy jako uczestniczącej w walkach. Z kolei Muzeum Wojny Domowej w Karlovacu i Centrum Pamięci Wojny Domowej w Vukovarze skupiają się na walczących i ich heroizmie, jednocześnie silnie spychając na margines aspekty cywilne. Obie grupy muzeów stosują w swojej ekspozycji „szablon Zagłady/ludobójstwa”, choć w odmienny sposób. Jedna grupa przedstawia „własną” grupę ofiar jako „nowych Żydów” w wojnie lat 90. i Serbów jako „nowych nazistów”. Inne podejście polega na unikaniu zrównywania „naszego” cierpienia z Zagładą, a jednocześnie wykorzystaniu muzeów Zagłady jako wzorców do prezentacji indywidualnych historii ofiar lub pustki pozostawionej po masowych morderstwach.
Spotkanie odbędzie się w środę 23 stycznia o godz. 17.00 w formie zdalnej: https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3a61fa728adf5c4d3190e81002a1b0a6b4%40thread.tacv2/1704746284806?context=%7b%22Tid%22%3a%22eb0e26eb-bfbe-47d2-9e90-ebd2426dbceb%22%2c%22Oid%22%3a%2235ea7de7-2aa5-4e60-bce7-6e2e477e131d%22%7d.
Serdecznie zachęcamy do uczestnictwa oraz dyskusji. Spotkanie odbędzie się w języku angielskim, poprowadzi je Maria Kobielska.
Biogramy
Ljiljana Radonić – wicedyrektorka Instytutu Badań nad Kulturą i Historią Teatru w Austriackiej Akademii Nauk w Wiedniu, kieruje projektem finansowanym przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC) pt. “Globalized Memorial Museums. Exhibiting Atrocities in the Era of Claims for Moral Universals”. Autorka rozprawy habilitacyjnej: “World War II in Post-Communist Memorial Museums” (Berlin: De Gruyter 2021) na Wydziale Nauk Politycznych Uniwersytetu Wiedeńskiego, gdzie również wykłada od 2004 roku. Visiting Professor na Uniwersytecie Gießen w 2015 roku oraz w Centrum Studiów Żydowskich na Uniwersytecie w Grazu w 2017 roku.
Maria Kobielska – pamięcioznawczyni, adiunktka na Wydziale Polonistyki UJ, członkini-założycielka Ośrodka Badań nad Kulturami Pamięci, aktualnie zasiada w zarządzie Memory Studies Association. Zajmuje się współczesną polską kulturą pamięci, prowadzi projekt badawczy dotyczący nowych muzeów historycznych.