Katedra Performatyki UJ serdecznie zaprasza na dyskusję poświęcona monografii zbiorowej Hakowanie antropocenu. Nowe koncepcje wspólnot więcej-niż-ludzkich w ekologicznych fabulacjach spekulatywnych (2023) pod redakcją Małgorzaty Sugiery oraz pokaz filmu Siostry rzeki (2021) w reżyserii Cecylii Malik.
W debacie publicznej nazwa „antropocen” nie tylko określa dziś epokę w dziejach Ziemi, w której to człowiek stał się dominującą siłą geologiczną i meteorologiczną na naszej planecie. Antropocen stał się wręcz synonimem trwającego i pogłębiającego się kryzysu klimatyczno-ekologicznego. Czy o tych negatywnych zmianach można jednak pomyśleć bez odwoływania się do historii o uniwersalnym antroposie? Przecież inni aktorzy społeczno-polityczni i ekonomiczni odpowiadają za zanieczyszczenie globalnych wód, destrukcję ekosystemów i emisję dwutlenku węgla do atmosfery, a inni ponoszą negatywne konsekwencje tych działań.
Podczas dyskusji porozmawiamy o tym, jak hakować antropocen, czyli wyobrażać go sobie wciąż na nowo i zawsze inaczej, wychodząc poza fundacyjne dlań antropocentryczne dychotomie i binaryzmy. Jaką rolę mogą tu odgrywać sztuki i inne fabulacje spekulatywne? Na czym polega ich aktywistyczny potencjał? W jaki sposób pozwalają one uchwycić nowe wspólnoty więcej-niż-ludzkie, od których być może zależeć będzie nasze (prze)życie na zniszczonej planecie?
Na te i inne pytania pytania porozmawiamy ze wspaniałymi osobami:
Agata Kowalewska – artystka i świeżo upieczona doktorka Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się szczególnie przestrzeniami konfliktu ludzko-nieludzkiego, dzikością oraz pozaludzkimi kulturami i często współpracuje z badaczami z różnych dziedzin. Łącząc w sobie sztukę i badania, jej prace snują opowieści: o morskim ogniu – toksycznych, świecących bruzdnicach kwitnących w umierającym Bałtyku, o świńskim seksie i polityce czystości, o kulturze bobrów w miastach i o tym, dlaczego powinniśmy pozwolić niektórym drzewom umrzeć.
Kaja Kusztra – polska artystka i projektantka. Uczy komunikacji wizualnej na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jest współzałożycielką i członkinią Solidarnego Domu Kultury „Słonecznik”, nominowanego w 2022 roku do Paszportu Polityki w kategorii sztuk wizualnych. W jej pracach często pojawia się wątek szukania alternatywy dla szeroko rozumianego przywództwa. Jako projektantka współpracuje głównie z instytucjami kulturalnymi, między innymi Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Zachętą – Narodową Galerią Sztuki, Muzeum Sztuki w Łodzi, Fundacją Galerii Foksal, Galerią Monopol, BWA we Wrocławiu, Koalicją Antyfaszystowską, Galerią Arsenał, Fundacją Bęc Zmiana, Biurem Usług Postartystycznych. Jej prace pokazywane były podczas Kyiv Bienal, London Design Biennale, Brno Biennale, Dear Future, Salone del Mobile, Art Basel, Warszawy w Budowie i wielu innych.
Patryk Szaj – doktor nauk humanistycznych, literaturoznawca, redaktor. Interesuje się teorią literatury, związkami między literaturą i filozofią, humanistyką środowiskową, współczesną poezją polską, politycznymi kontekstami literatury. Autor monografii Wierność trudności. Hermeneutyka radykalna Johna D. Caputo a poezja Aleksandra Wata, Tadeusza Różewicza i Stanisława Barańczaka (2019). Publikował m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Przestrzeniach Teorii”, „Czasie Kultury”, „Kulturze Współczesnej”. Redaktor ponad 100 tomów poetyckich z serii Biblioteka Poezji Współczesnej (Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu). Stały współpracownik redakcji dwutygodnika kulturalnego „artPapier” oraz internetowego wydania „Czasu Kultury”. Redaktor prowadzący serii Humanistyka Środowiskowa w Wydawnictwie WBPiCAK w Poznaniu. W 2021 roku ukazała się książka eseistyczna pod tytułem Pamiętnik z końca świata (jaki znamy).
Prowadzenie: dr Mateusz Chaberski (UJ)
Po dyskusji odbędzie się pokaz filmu Siostry rzeki (2021) w reżyserii Cecylii Malik. Film opowiada o działaniach ogólnopolskiego kolektywu ratującego naturalne cieki wodne. Uczestniczki akcji protestują przeciwko regulowaniu i betonowaniu, a tym samym przeciw niszczeniu całych ekosystemów. Organizują happeningi na wodzie, szyją i prezentują kostiumy kąpielowe z wyhaftowanym na nich „prorzecznym” przekazem, dzięki czemu udaje się im przebić do mediów. W taki sposób akcja Siostry Rzeki rozbudza społeczną świadomość na temat tego, jak wielkim skarbem jest dla nas Wisła, Nida, Dunajec czy Tarnawka.
Pokaz filmu poprzedzi wprowadzenie reżyserki.