29 września 2023 zmarł prof. dr hab. Michał Głowiński, jeden z najwybitniejszych współczesnych autorytetów nauki o literaturze, założyciel nowoczesnej polskiej teorii litera-tury. Uczony, którego rola dla literaturoznawstwa jest nie do przecenienia. Związany przez lata z Instytutem Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, blisko też współpracował z Instytutem, a potem z Wydziałem Polonistyki UJ. Wielokrotnie był recenzentem rozpraw doktorskich, habilitacyjnych i wniosków profesorskich w ramach naszego Wydziału. W r. 2000 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2002 otrzymał nagrodę im. Kazimierza Wyki w Krakowie.
Jego odkrywcze i niezwykle inspirujące badania poświęcone poetyce dzieła literac-kiego, teorii komunikacji literackiej, a także procesowi literackiemu, stylizacji, genologii, narracji ( m.in. książki Style odbioru (1977) Poetyka i okolice (1992)) pozwalają usytuować polskie badania teoretycznoliterackie na pozycji – także na tle światowym - zdecydowanie nowatorskiej i oryginalnej.
Przypomnieć tu należy, że Michał Głowiński jest współautorem tak ważnych dzieł naukowych jak Zarys teorii literatury ( I wyd. 1962) i Słownik terminów literackich (I wyd. 1972). Z kolei wśród najdonioślejszych osiągnięć naukowych wiążących zagadnienia teore-tycznoliterackie z historią literatury wymienić należy książki Powieść młodopolska . Stu-dium z poetyki historycznej (1969); Gry powieściowe (1973), Mity przebrane (1994), Eks-presja i empatia (1996). Dobrze też wiadomo, że nie da się dziś mówić o twórczości Biało-szewskiego czy o poezji Leśmiana nie sięgając do rozpraw i książek im poświęconych ( np. Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana 1981) .
Zainteresowania Michała Głowińskiego relacjami między poetyką a tekstami nielite-rackimi i socjolingwistyką zaowocowały pionierskimi badaniami na temat nowomowy. Jego zasługi na tym polu są absolutnie wyjątkowe, co poświadczają książki: Marcowe ga-danie (1991) i Peereliada ( 1993) , Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zde-gradowanej (1996)
Wynalazczość nazwotwórcza to jedna z istotnych cech jego aktywności naukowej. Takie terminy jak: „style odbioru”, „mimetyzm formalny”, „monolog wypowiedziany”, „małe narracje” ( w odniesieniu do Białoszewskiego), „wirtualny odbiorca”, „narracja labi-ryntowa”, „zaświat przedstawiony” uderzające swoją trafnością, weszły już na stałe do słownika literaturoznawców.
Osobnym wątkiem, niezwykle cennym, jest twórczość literacka uczonego, poświad-czająca pamięć Holocaustu, zazwyczaj przybierająca postać niewielkich form narracyjnych. Wyjątkiem jest tu kilkusetstronicowe dzieło zatytułowane Kręgi obcości. Opowieść auto-biograficzna (2010), czy wydany niedawno tom wspomnieniowy Tęgie głowy. 58 sylwetek humanistów (2021).
Dzieło naukowe Michała Głowińskiego współtworzy zasadniczy zrąb polskiego lite-raturoznawstwa, ważny nie tylko dla dzisiejszych adeptów polonistyki, teoretyków i histo-ryków literatury, ale także dla następnych pokoleń. Aktywność naukowa na rzecz literatury i kultury, unikanie kompromisów, nieustanna refleksja nad głównymi problemami humani-styki stawiają Głowińskiego w rzędzie najwybitniejszych uczonych ostatnich dziesięcioleci. Pogrzeb Profesora Michała Głowińskiego odbędzie się na warszawskim Cmentarzu Północ-nym w piątek 13 października o 14,30.